دراین‌باره با مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اتاق ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.
- لغو پیمان‌سپاری ارزی صادرکنندگان در چه مرحله‌ای است؟
متأسفانه پیمان‌سپاری ارزی صادرات هنوز هم اجرا می‌شود؛ چراکه بنابر اعلام مسئولان صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات را به مرکز مبادلات ارزی نفروشند از معافیت‌های مالیاتی محروم شده و درآمدهای ارزی آنها مشمول مالیات می‌شود. الزام پیمان‌سپاری ارزی در حالی مطرح شده که حتی پیش از تحریم‌ها نیز عمده صادرات کالاهای غیرنفتی به‌صورت گشایش ال‌سی و نه امانی انجام می‌شده و ارز حاصل از صادرات این کالاها نیز به سیستم بانکی کشور باز می‌گشت که با این روند نیازی به اجرای پیمان‌سپاری ارزی وجود نداشته است.
- نگرانی دستگاه‌های اجرایی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات به‌عنوان مبنای اصلی اجرای این مصوبه قلمداد می‌شود، چه راهکاری برای رفع آن وجود دارد؟
بهتر است متولیان تجارت خارجی کشور به جای اجرای پیمان‌سپاری ارزی، مشوق‌های ارزی صادرات را به‌عنوان اهرمی برای هدایت صادرات و ارز حاصل از آن به‌کار گیرند. دولت می‌تواند در یک دوره زمانی مشخص ارز حاصل از صادرات برخی کالاهای غیرنفتی مانند فرش را با نرخ بالاتری نسبت به نرخ ارز در مرکز مبادلات ارزی خریداری کند تا زمینه ترغیب صادرکنندگان برای فروش ارز به دولت فراهم شود و پس از ایجاد تعادل در بازار ارز به‌تدریج نرخ ارز تشویقی صادرات را حذف کند تا موانع صادراتی و اینگونه نگرانی‌ها مرتفع شود. وقتی منافع صادرکننده در فروش ارز حاصل از صادرات به دولت باشد حتما ارز را به سیستم ارزی کشور باز می‌گرداند.
- علت مقاومت برخی دستگاه‌های اجرایی برای لغو پیمان‌سپاری ارزی چیست؟
هیچ دلیل مشخص و موجهی برای این کار وجود ندارد. پیمان‌سپاری ارزی موضوعی است که در دولت دهم مصوب شده اما اکنون به‌رغم نظر مساعد وزیر صنعت برای لغو این مصوبه برگشت از مصوبه قبلی برای دستگاه‌های اجرایی سخت است. باید نرخ‌های متفاوت برای خرید ارز حاصل از صادرات کالاهای مختلف درنظر گرفته شود و با حذف 2 تا 3 درصد تشویق صادراتی قبلی و پرداخت نقدی آن زمینه بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور را فراهم کنند؛ یعنی درصورتی که صادرکننده ارز حاصل از صادرات را به سیستم بانکی فروخت از این مشوق صادراتی ارز برخوردار شود. باید مشوق‌های صادراتی منوط به نرخ خرید ارز حاصل از صادرات شود.
- احتمال لغو پیمان‌سپاری ارزی در آینده نزدیک تا چه حد است؟
با دیدگاه‌های متفاوت و متناقض مطرح شده در این زمینه نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این موضوع تا چه زمانی اجرایی خواهد شد اما آنچه مسلم است باید هرچه سریع‌تر پیمان‌سپاری ارزی حذف شود؛ چراکه این موضوع از سویی به صادرات غیرنفتی لطمه می‌زند و از سوی دیگر سیستم بانکی کشور نیز قفل است.
اگر می‌خواهیم صادرکننده ارز حاصل از صادرات را برای واردات کالا اختصاص دهد باید وی را تشویق کنیم تا پس از اظهار، این ارز را با نرخ تشویقی توافق شده در مرکز مبادله ارزی و در خارج از کشور در اختیار وارد‌کننده قرار دهد. در حقیقت یکی از تدابیر عبور از تحریم‌ها و تأمین ارز مورد نیاز برای واردات، استفاده از ارز صادراتی در خارج از کشور است اما باید صادرکننده را با جایزه صادراتی به انجام این کار تشویق کنیم نه اینکه بخواهیم با برخی روش‌های غلط مانند پیمان‌سپاری ارزی، صادرکنندگان را وادار کنیم تا ارز حاصل از صادرات را در مرکز مبادلات ارزی به فروش رسانند.
